Świadomość ekologiczna społeczeństwa znajduje się na coraz wyższym poziomie. Ludzie zaczynają akceptować fakt, że ich działania nie pozostają bez znaczenia dla środowiska i coraz więcej czasu poświęcają na zmianę przyzwyczajeń na mniej inwazyjne dla matki natury. Wyraźniejszą popularnością zaczynają się cieszyć między innymi naturalne środki czystości. Co tak naprawdę kryje się pod tym terminem? Dlaczego samodzielnie wykonane detergenty mogą być bardziej ekologiczne od popularny sklepowych specyfików? Przyjrzeliśmy się bliżej temu zagadnieniu i wybraliśmy kilka przepisów na naturalne specyfiki do sprzątania, które możesz bez problemu zrobić we własnym domu.

Wpływ detergentów na środowisko

Środki do mycia podłóg, płyny do mycia naczyń, detergenty do walki z kamieniem, czy nawet kosmetki – większość z nich zawdzięcza swoją skuteczność posiadaniu w składzie substancji powierzchniowo czynnych. Ich zadaniem jest gromadzenie się na powierzchni cieczy, by zmniejszyć jej napięcie powierzchniowe. Brzmi może nieco skomplikowanie, ale w rzeczywistości chodzi wyłącznie o to, by brud zgromadzony na mytych powierzchniach łatwiej się rozpuszczał i znikał z miejsc, w których nie chcemy go widzieć. Dodatkowo, by przyspieszyć jeszcze proces czyszczenia, detergenty wpływają też na pH i obniżenie twardości wody.

Produkty do sprzątania i pielęgnacji trafiają do środowiska razem ze ściekami komunalnymi i przemysłowymi. Łatwo można sobie wyobrazić, jak wiele tego jest, gdy nasze osobiste zużycie detergentów przemnożymy przez liczbę osób na świecie. Jak jednak środki czystości wpływają na środowisko?

• powodują pienienie się wód;
• zmniejszają ilość tlenu w wodach;
• zawarte w nich fosforany przyczyniają się do eutrofizacji, czyli tzw. zakwitania wód. W ich następstwie zmniejsza się przezroczystość zbiorników, która utrudnia funkcjonowanie wielu organizmom żywym. Pojawiają się też bakterie, które mogą wykazywać się toksycznością i prowadzić do ostatecznego „pustynnienia” wód;
• niektóre detergenty mają działanie żrące i bezpośrednio przyczyniają się do uszkadzenia organizmów żywych.

Warto wiedzieć, że rozkład substancji powierzchniowo czynnych w środowisku z uwagi na ich budowę nie jest łatwy. Producenci coraz częściej rezygnują ze stosowania środków, których czas rozkładu jest dłuższy niż dwie doby.

Sklepowe detergenty nie są szkodliwe dla środowiska wyłącznie z powodu swojego składu. Równie nieekologiczne są ich opakowania. Z jednej strony w dominującej części wykonywane są z plastiku, z drugiej zaś za każdym razem trzeba kupować taki środek w nowej buteleczce.

Naturalne środki czystości – co to w ogóle znaczy?

Naturalny płyn do mycia naczyń czy szyb, a także ekologiczny proszek do prania lub płyn do mycia podłóg poznasz przede wszystkim po bardzo prostym składzie. Nie będzie w nim parabenów, SLES, PEG, SLS, EDTA, barwników syntetycznych, enzymów, fosforanów i rozpuszczalników organicznych. Zamiast nich znajdą się w składzie składniki bezpieczne, nieszkodliwe i szybko obojętniejące. Co więcej, w przypadku produktów kupnych, często będą to produkty w pojemnikach wielorazowego użytku (istnieje w Polsce kilka firm, które posiadają swoje kraniki umożliwiające uzupełnienie zużytej butelki nawet w dużych sieciówkach drogeryjnych) albo biodegradowalnych. Wielu producentów łączy też produkcję naturalnych środków czystości z ideą weganizmu, czyli nie wykorzystuje składników pochodzenia zwierzęcego do tworzenia swoich produktów oraz nie testuje ich na zwierzętach.

Ekologiczne domowe środki czystości – dlaczego warto robić je samodzielnie?

Zaangażowanie producentów środków chemicznych w poszerzanie oferty o mniej inwazyjne dla środowiska detergenty zasługuje na pochwałę. Nie można jednak zignorować faktu, że za podobnym ekologicznym zwrotem nie stoi wyłącznie troska o dobro naszej planety. Każdy nowy ekologiczny środek do czyszczenia wzbudza zainteresowanie u co bardziej ekologicznych kupujących. Wszak mniej szkodliwych dla natury detergentów jest na rynku wciąż bardzo mało, zwłaszcza w porównaniu z klasycznymi rozwiązaniami. Takie zainteresowanie podobnymi produktami i mała konkurencja przekładają się z kolei na możliwość sprzedawania naturalnych środków czystości po zawyżonej cenie. Detergenty z bardzo podobnym składem można wykonać w domu samodzielnie, płacąc przy tym ułamek tego, czego żądają w drogeriach.

Naturalne środki z sody oczyszczonej

Soda oczyszczona, inaczej wodorowęglan sodu, to popularny środek spożywczy, który normuje pH. Dodaje się go do spulchniania ciasta, ale też stosuje jako naturalny lek na nadkwaśność. Sodę znajdziemy również w napojach gazowanych oraz solach i kulach do kąpieli. Jako środek do czyszczenia zachwyca nie tylko skutecznością, ale też niską ceną i biodegradowalnością. Do czego możesz jej użyć?

• Do czyszczenia toalet i udrażniania rur. W tym celu wystarczy wsypać do odpływu 5 łyżek sody oczyszczonej, zalać całość połową szklanki octu, następnie odczekać kilka godzin i spłukać całość wodą.
• Do usuwania zaschniętych plam z dywanu. Wystarczy posypać zabrudzenie sodą i wmasować proszek w dywan okrężnymi ruchami przy użyciu wilgotnej ściereczki.
• Do czyszczenia płytek łazienkowych. Zrób pastę z 1/4 szklanki wody i 3/4 szklanki sody oczyszczonej, nałóż ją na płytki lub fugi i delikatnie wmasuj, a po chwili spłucz.
• Do usuwania nieprzyjemnego zapachu z lodówki, butów etc. Wystarczy, że wstawisz trochę sody oczyszczonej na talerzyku do lodówki lub rozsypiesz ją w obuwiu, a po nocy zniknie brzydki zapach i wilgoć.
• Do wybielania tkanin. Dodanie sody do prania białych ubrań lub firanek przywróci im dawny blask.

Czyszczenie domu kwaskiem cytrynowym

Kwasek cytrynowy powstaje w procesie fermentacji skrobi w obecności grzybów. To organiczny związek chemiczny zbudowany z drobnych, błyszczących kryształków. Znajduje się w składzie wielu napojów oraz słodyczy. Jako środek czyszczący sprawdza się przede wszystkim dzięki właściwościom bakteriobójczym, grzybobójczym i wybielającym. Do czego możesz go użyć?

• Do usuwania kamienia. Wystarczy, że dodasz 4 łyżeczki kwasku do czajnika, zagotujesz wodę i zostawisz go na pół godziny, by znowu cieszyć się z nieskazitelnego naczynia. Możesz też połączyć kwasek z wodą do uzyskania pasty, by przy jego pomocy wyczyścić armaturę.
• Do usuwania ciemnych plam. Kwasek cytrynowy możesz stosować zarówno na skórę (wystarczy wetrzeć go w palce, by usunąć np. ślady po burakach), jak plamy oraz naczynia. Dzięki niemu usuniesz choćby trwałe zacieki z herbaty na kubkach.
• Do zmiękczania tkanin. Wymieszaj 3 łyżki kwasku z wodą i dodaj mieszankę do prania. Najlepiej sprawdzi się w przypadku jasnych ubrań ze względu na swoje właściwości rozjaśniające.

Ocet spirytusowy to podstawa wielu domowych środków czystości

Ocet spirytusowy to wodny roztwór kwasu octowego. Ma charakterystyczny ostry zapach i kwaśny smak. Uzyskuje się go na drodze fermentacji octowej alkoholu. Jako dodatek spożywczy nie tylko podkręca smak potraw, ale też ułatwia trawienie. Ponadto świetnie sprawdza się jako środek do czyszczenia. Do czego możesz go użyć?

• Do mycia podłóg. Wymieszaj 2 litry wody z 1,5 szklanki octu, a uzyskasz fantastyczny płyn do mycia podłóg. Zapach octu świetnie zamaskuje Twój ulubiony olejek eteryczny, np. z drzewa herbacianego.
• Do mycia szyb. 1 szklanka wody, 1 szklanka octu i kilka łyżek bezbarwnego alkoholu wlej do butelki ze spryskiwaczem, a otrzymasz skuteczny środek, którym umyjesz lustra i okna.
• Do usuwania zacieków z mydła i kamienia. 1 szklanka wody, 1 szklanka octu oraz kilka kropel olejku o ulubionym zapachu dadzą detergent do walki z kamieniem.

Do czego przyda się mydło kastylijskie?

Mydło kastylijskie uzyskuje się z oleju kokosowego lub oliwy z oliwek. To delikatny i łagodny produkt, który nie niesie szkody ani dla środowiska, ani dla skóry. Jednocześnie fantastycznie sprawdza się jako domowy środek czystości. Do czego może do użyć?

• Do mycia naczyń. Do 0,5 litra mydła kastylijskiego dodaj 15 kropli olejku eterycznego (np. cytrynowego albo grejpfrutowego lub mieszanki obu) oraz płaską łyżeczkę soli. Gotowe!
• Do mycia podłóg drewnianych. Wystarczy wymieszać 3-4 łyżki mydła i 2 litry ciepłej wody, by móc zacząć skuteczne czyszczenie parkietu.
• Do czyszczenia kuchni. W tym celu wymieszaj 1 łyżkę mydła kastylijskiego z kilkoma kroplami ulubionego olejku eterycznego oraz płaską łyżeczką kwasku cytrynowego. Czyść powierzchnię przy użyciu gąbki.

Woda destylowana – jak jej używać podczas sprzątania?

Woda destylowana to woda pozbawiona soli mineralnych oraz większości innych substancji. To właśnie one odpowiadają za tworzenie się nieestetycznych zacieków. Oczyszczona woda świetnie sprawdzi się jako baza we wszystkich przepisach na domowe detergenty, w których potrzebne jest rozrzedzenie składników. Możesz też używać jej bez dodatków. Wlana do butelki ze spryskiwaczem może być używana jako środek do np. przecierania lustra w łazience.

Gdzie można kupić składniki na domowe środki czystości?

Wiele ze składników na domowe środki czystości można kupić bez wybierania się do specjalistycznych sklepów. Ocet spirytusowy, cytrynę, sodę oczyszczoną, kwasek cytrynowy, sól kuchenną – to wszystko znajdziesz w najbliższym spożywczaku. Nieco więcej zachodu mogą wymagać olejki eteryczne, mydło kastylijskie albo woda destylowana – ich należy szukać np. w drogeriach. Wszystkie z wymienionych składników z pewnością znajdziesz też w większych supermarketach. Warto odnotować także, że coraz powszechniejsze stają się sklepy ekologiczne. Zawierają one nie tylko zdrową żywność, ale też produkty umożliwiające samodzielne wykonanie środków czystości. Niektóre sklepiki oferują również detergenty swojej produkcji. To jak? Jesteś już gotowy/gotowa na sprzątanie w domu z użyciem w pełni naturalnych produktów?