Segregacja odpadów, mimo że funkcjonuje już od dłuższego czasu, wciąż potrafi sprawiać problemy. Niektóre odpady wydają nam się nieoczywiste, jeżeli chodzi o ich zakwalifikowanie do odpowiedniego kontenera. Sprawę komplikuje też fakt, że w zależności od części Polski zasady sortowania śmieci mogą wyglądać nieco inaczej. Jednym z materiałów, co do którego wątpliwości ma się najczęściej, jest styropian. Niby wiadomo, że opakowania ze styropianu to tworzywa sztuczne, ale jednocześnie jakoś nie przypominają plastiku. Często miewa się też wątpliwości, czy styropian w ogóle poddaje się recyklingowi. Postanowiliśmy więc dokładniej przyjrzeć się tej sprawie. W tym artykule przeczytacie o tym, czym jest styropian, jak wygląda jego produkcja, gdzie należy go wyrzucić i czy w ogóle warto inwestować w ten rodzaj tworzyw sztucznych.

Czym jest styropian?

Styropian jest to polistyren ekspandowany. Otrzymuje się go poprzez spienienie granulek polistyrenu. Polistyren to z kolei polimer uzyskiwany w procesie polimeryzacji styrenu – substancji, która jest sklasyfikowana jako niebezpieczna. Sam styren pozyskuje się razem z ropą naftową. 4% wydobycia ropy ukierunkowane jest na produkcję tworzyw sztucznych. Warto tu nadmienić, że toksyczny styren bardzo łatwo zmienia się w bezpieczny polistyren. Wystarczy mu tylko odrobina ciepła (nawet samych promieni słonecznych). Naturalnie polistyren jest bezbarwny lub półprzezroczysty, dzięki czemu można łatwo zabarwić go na dowolny kolor.

Produkcja styropianu – szkodliwość

Styropian uzyskuje się poprzez gwałtowne ogrzewanie parą wodną granulatu z polistyrenu. W efekcie dochodzi do jego spienienia. Następnie transportuje się go do specjalnych silosów i tam sezonuje przez kilka godzin. Proces ten umożliwia ustabilizowanie jego struktury. W kolejnym kroku całość ponownie trafia do maszyny, gdzie raz jeszcze poddawana jest działaniu pary oraz wysokiej temperaturze. Tym razem jednak formuje się już z materiału odpowiednie bloczki.

Kwestia szkodliwości produkcji styropianu to złożona sprawa. Z jednej strony wykorzystuje się w niej składniki pozyskiwane z ropy naftowej, a więc nieodnawialnego źródła energii, którego wydobycie jest wyjątkowo szkodliwe dla środowiska. Z drugiej jednak strony podczas wytwarzania styropianu zużywa się wielokrotnie mniej energii, niż podczas produkcji wielu innych izolatorów (np. o połowę mniej niż podczas produkcji wełny mineralnej, która wykazuje podobne właściwości przewodzenia ciepła). Poza tym podczas samego wytwarzania styropianu dodatkowych środków stosuje się niewiele, dzięki czemu samą jego produkcję uważa się za nieszkodliwą dla środowiska. Produkt ten jest zresztą złożony w 98% z powietrza. Problem, jeżeli chodzi o styropian, tkwi raczej w jego utylizacji oraz recyklingu.

Jak wygląda recykling styropianu?

Styropian opakowaniowy czy styropian budowlany w większości podlega recyklingowi, niemniej proces ten jest uważany za nieopłacalny ze względu na wyraźnie wyższe koszty jego przetworzenia względem wyprodukowania nowego materiału. Mimo wszystko część styropianu poddaje się procesowi ponownego wykorzystania. Opcje w tym przypadku są zazwyczaj dwie, czyli rozdrobnienie podobnego tworzywa i użycie go w tej rozdrobnionej formie lub spalanie w celu uzyskania dodatkowej energii cieplnej, co jest dalekie od ekologicznych założeń. Granulki styropianu można wykorzystać między innymi do:

• izolacji cieplnych wykonywanych metodą wdmuchiwania;
• warstw wyrównawczych lub podkładów, które mają charakteryzować się niską wartością współczynnika przewodzenia ciepła;
• wytwarzania nowych produktów styropianowych;
• zabezpieczania obiektów w przesyłanych paczka poprzez wypełnienie ich granulatem.

Produkty styropianowe niepoddane ponownemu przetwarzaniu mogą rozkładać się od kilkudziesięciu do kilkuset lat w zależności od rodzaju styropianu oraz typu i wielkości wykonanego z niego produktu.

Jak wyrzucać styropian? Wyrzucanie styropianu a jego „rodzaj”

By mieć pewność, że możliwie skutecznie przyczyniamy się do ponownego wykorzystania styropianu, musimy opanować kwestię jego właściwej segregacji. Wytyczne w tej materii różnią się w zależności od rodzaju styropianowego produktu. Do innego pojemnika należy wyrzucać styropian po daniach na wynos, a do innego ten budowlany oraz wielkogabarytowy. Oczywiście, jak wspomnieliśmy wcześniej, konkretne wytyczne mogą różnić się w zależności od regionu Polski. Poniższe wskazówki dotyczą najpowszechniejszej i najbardziej dogodnej z perspektywy ekologicznej sytuacji.

Do którego pojemnika na odpady wyrzucić czysty styropian opakowaniowy?

Styropian opakowaniowy, czyli wszelkiego rodzaju wypełnienia paczek oraz wytłoczki dla drobnych produktów elektronicznych, powinien trafić do żółtego pojemnika przeznaczonego na tworzywa sztuczne i metale. Wszystkie odpady, które wyrzucamy do kubłów na określone surowce, poddawane są ponownej selekcji w sortowni i skierowywane do właściwego miejsca ich odzyskiwania.

Do którego pojemnika na odpady wyrzucić brudne opakowanie ze styropianu?

Wyjątkowo zabrudzone i otłuszczone pojemniki styropianowe należy wyrzucać do odpadów zmieszanych. Niestety, nie zostaną one wtedy przetworzone, jednak zdecydowana większość po prostu nie nadaje się już do odzyskania. Właśnie z tego powodu pakowanie żywności w styropian uznawane jest za wyjątkowo nieekologiczne. Na szczęście coraz więcej restauracji stosuje alternatywne rozwiązania.

Gdzie wyrzucać styropian budowlany?

Styropian budowlany powinien zostać odebrany przez odpowiednią firmę. W tym celu najlepiej wynająć po prostu kontener lub big bag, który zostanie podstawiony w określone miejsce, a później z tego miejsca zabrany. Jeżeli prowadzimy firmę, a remont jest realizowany w ramach funduszy tejże firmy, warto poprosić zatrudnione przedsiębiorstwo o wystawienie karty przekazania odpadu. Dzięki temu zyskamy potwierdzenie legalnego usunięcia zanieczyszczeń.

Gdzie wyrzucić styropian wielkogabarytowy np. po AGD?

Styropian wielkogabarytowy, podobnie jak opakowaniowy, może być wyrzucany do pojemnika na tworzywa sztuczne i metale (a właściwie ze względu na rozmiary stawiany obok kontenera) po uprzednim skontaktowaniu się z Urzędem Gminy lub inną jednostką decydującą o lokalnej utylizacji odpadów. W przypadku braku zgody na pozostawienie wielkogabarytowego styropianu konieczne może okazać się jego dostarczenie do najbliższego punktu selektywnej zbiórki odpadów komunalnych (PSZOK). Z nimi jednak również warto skontaktować się zawczasu, by mieć pewność, że przyjmują podobne materiały (w Polsce wciąż bywa z tym różnie).

Styropian a ekologia. Czy styropian jest ekologiczny?

Trudno uznać styropian za ekologiczny, ale z drugiej strony równie niełatwo byłoby określić go mianem zupełnie szkodliwego dla środowiska. Jego główne wady stanowi ścisły związek z wydobyciem ropy naftowej oraz niski poziom przetwarzania. Jednocześnie jednak sama jego produkcja nie należy do uciążliwych dla matki natury i wymaga stosunkowo małej ilości energii. Co więcej, sam styropian to świetny izolator, który przyczynia się do ogromnych oszczędności energetycznych i cieplnych. Pamiętajmy więc, by wyrzucać styropian do odpowiednich pojemników lub dostarczać do specjalistycznych punktów i świadomie podchodzić do kwestii jedzenia na wynos (wiele lokali oferuje ekologiczne opakowania za dodatkową opłatą), a zminimalizujemy część z jego szkodliwego impaktu.